Podobnie jak związki alkalizujące, antymetabolity zaburzają proces regeneracji nabłonka błony śluzowej żołądka i jelit.
Metotreksat jest wydalany głównie przez nerki. Około 15% leku przechodzi do żółci i pojawia się w świetle jelit. Niepożądane działanie cyto- toksyczne dotyczy, oprócz szpiku, błon śluzowych przewodu pokarmowego [31].
Najczęściej pierwszymi objawami niepożądanego działania cytotok- sycznego są plamkowate przekrwienia, owrzodzenia i zaniki błony śluzowej. Objawy te najwcześniej zauważalne są w obrębie błony śluzowej jamy ustnej. Ruszczak i wsp. [32], stwierdzili zmiany zapalne w jamie ustnej u 12% chorych leczonych metotreksatem. Zmiany te o charakterze powierzchownych nadżerek ze względu na bardzo dużą bolesność powo dowały zaburzenia w połykaniu. Ustępują one na ogół po ok. 2-3 tygodniach po odstawieniu leku.
Zmiany w obrębie przewodu pokarmowego poprzedza często pojawienie się znacznej leukopenii i trombocytopenii. W czasie podawania me- totreksatu mogą wystąpić wymioty, utrata łaknienia, biegunka objawy te są związane z działaniem leku na enterocyty.
Analogi pirymidyn powodują zbliżone do wywołanych działaniem innych środków alkilujących i antymetabolitów objawy, do których zalicza się owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej, a także nudności, wymioty, biegunkę. Objawy tego rodzaju są częstsze u chorych wyniszczonych, w złym stanie ogólnym lub u osób, które były wielokrotnie już leczone cytostatykami.
Komentarze