Bakteryjne zapalenie płuc jest związane z wniknięciem drobnoustrojów do dróg oddechowych, co staje się możliwe, gdy omówione wcześniej mechanizmy obronne zostaną uszkodzone (5,1-0). Wtargnięcie bakterii do dolnego odcinka dróg oddechowych może mieć źródło zewnątrz- bądź wewnątrzustrojowe, przy czym to drugie jest częstsze. Przyjmuje się, że zakażenia drogą wziewną powodują zwykle szczepy Legionella, podobnie jak prątki Mycobacterium tuberculosis, natomiast zakażenie wewnątrzustrojowe następuje z ognisk umiejscowionych w górnym odcinku układu oddechowego lub pokarmowego. Mechanizm tego typu zakażenia nie jest jasny, niemniej uważa się, że dochodzi do aspiracji flory bakteryjnej, która dotąd kolonizowała nosogardło nie wywołując odczynu zapalnego (22). Mechanizm aspiracji treści notuje się szczególnie u alkoholików, osób nieprzytomnych, intubowanych, z nieprawidłową czynnością przełykania w różnych typach uszkodzenia układu nerwowego. Uważa się, że w nosogardle rozwija się i mnoży Streptococcus pneumoniae, Staphylococcus aureus, Haemophilus influenzae, Ne- isseria, podczas gdy Streptococcus pyogenes wegetuje raczej w jamie ustnej (4, 5,8).
Stwierdzono, że od momentu przyjęcia do szpitala flora bakteryjna koloni-zująca górny odcinek układu oddechowego zmienia się z Gram-dodatniej na Gram- -ujemną. W szczególności dochodzi do rozwoju flory jelitowej Gram-ujemnej i szczepów Pseudomonas. Izolacja szczepów bakterii z górnych dróg oddechowych dowodzi, że o ile u osób zdrowych odsetek szczepów Gram-ujemnych występuje u około 2 % badanych, to u osób w ciężkim stanie i umierających osiąga wartość 57 %. Warto również nadmienić, że u palaczy tytoniu i u chorych z przewlekłym zapaleniem oskrzeli częściej obserwuje się florę Gram-ujemną (15).
Od czasów pierwszego opisu podanego przez Laenneca przyjmuje się cztery okresy tego zapalenia: 1) przekrwienie i obrzęk, 2) zwątrobienie czerwone, 3) zwątrobienie szare, 4) rezolucja. Proces zapalny wykazuje swoistą dynamikę, dlatego obszary zajęte wcześniej wykazują wyższy stopień przemian morfolo-gicznych (6).
Początkową odpowiedzią na zakażenie jest pojawienie się w przestrzeniach powietrznych wysięku białkowego, w którym dochodzi do szybkiego mnożenia się bakterii. Zaleganie krwi w płucach, związany z tym obrzęk i utrudnione wydalanie śluzu z drzewa oskrzelowego, sprzyjają rozprzestrzenianiu się drobnoustrojów. Szerzą się one poprzez oskrzela, oskrzeliki oraz pory międzypęcherzykowe.
W okresie przekrwienia i obrzęku, zwanego również nawałem, dochodzi do silnego wypełnienia włośniczek pęcherzyków płucnych przez krwinki czer-wone. W świetle przestrzeni powietrznych obecny jest wysięk białkowy z nielicz-nymi erytrocytami i pojedynczymi fagocytami płucnymi. Płat płuca jest w tym czasie ciężki, plastyczny, sinowiśniowy, a z jego przekroju wypływa mętny płyn o zmiennym stopniu pienistości.
Komentarze