Garnitur różnic dzielących człowieka od zwierząt bywa kompletowany często na gruncie oderwanym od realistycznych przesłanek. Tak na przykład nader często przyjmuje się, że zdolność podmiotowego przeżywania, stany uczuciowe, właściwe są tylko ludziom – wydaje się jednak, że zdolność tę posiadają także zwierzęta. Może za tym przemawiać behawioralnie podobna reakcja ludzi i zwierząt na podobne bodźce, zwłaszcza na przykład w zakresie radości, smutku, niepokoju. U niektórych gatunków, nawet względnie nisko w ewolucji usytuowanych (np. u gęsi – Lorenz, 1972), odebranie zwierzęciu jego partnera powoduje niespokojne poszukiwanie, a następnie wybitne obniżenie dynamiki zachowania, oznaki zobojętnienia przywrócenie partnera wywołuje przeciwstawne cechy zachowania. Kto przyjrzał się zachowaniu psa pozostawionego bez pana i reakcji zwierzęcia na powrót jego ludzkiego towarzysza, kto widział reakcję psa myśliwskiego, który zwęszył, że pan przygotowuje sprzęt do polowania, kto porówna te reakcje z reakcjami dziecka na opuszczenie przez osobę znaczącą i na jej powrót, jak też i na zabawkę, ten się zawaha, zanim odmówi zwierzęciu posiadania zdolności podmiotowego przeżywania i zanim stwierdzi, że są to odruchowe reakcje. Dlatego określone porównania seksualności ludzi i zwierząt nie powinny budzić ani zdumienia, ani protestu są one uprawnione tylko z określonymi zastrzeżeniami i w określonych granicach, poza którymi leżą nowe jakości, podarowane człowiekowi przez ewolucję i rozbudowane przez kulturę.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że pozornie dramatycznie różne interpretacje mechanizmów rządzących bądź leżących u podłoża zachowania nie zawsze są w istocie względem siebie konkurencyjne. Podświadomość i imprinting, ambiwalencję lub ambitendencję i reakcje przerzutowe można – jak się wydaje – traktować już to jako psychologiczne i subiektywne, już to etologiczne i obiektywne określenia bliskich sobie de- sygnatów.
Można sądzić, że w takim stanie rzeczy wolno rozpatrywać seksualność i zachowanie seksualne człowieka z punktu widzenia ich podstawowych, specyficznych funkcji, właściwych także wyższym zwierzętom.
Komentarze