Jakkolwiek zagadnienie konstytucji ustroju człowieka jest bardzo stare i w ciągu lat czynione były wielokrotnie próby jego rozwiązania, sprawa ta dotąd pozostaje kwestią otwartą. Dawniejsza medycyna uważała konstytucję ustroju za zjawisko wyłącznie wrodzone i utożsamiała je z pewnymi cechami anatomicznymi i morfologicznymi, pomijając znaczenie zjawisk czynnościowych. Wprawdzie swego czasu Hipokrates w ocenie zdrowia i choroby brał pod uwagę organizm człowieka jako całość, podkreślając zależność jego od stanu i równowagi soków ustroju, ale przeważna część badaczy XIX w. nie doceniała należycie sposobu oddziaływania całego organizmu na czynniki chorobotwórcze, przykładając główną wagę do anatomicznie umiejscowionych zjawisk biologicznych.
W nowszych czasach zaznacza się skłonność do określania konstytucji ustroju na podstawie sposobu wzajemnego oddziaływania na siebie z jednej strony całego ustroju, z drugiej środowiska, w którym się on znajduje. Oddziaływanie to uzależnione jest zarówno od cech odziedziczonych. Z tych powodów określanie pewnych typów konstytucji ustroju człowieka opierać się powinno na cechach, pozostających w związku z właściwościami całego organizmu, jako jedności. Ponieważ zaś istotnym układem świadczącym o indywidualności ustroju jest ośrodkowy układ nerwowy (kora mózgowa), sprawujący w nim rolę kierowniczą, rozróżnienie typów konstytucyjnych oparte być powinno właśnie na zdolności pddziaływania ośrodkowego układu nerwowego na warunki środowiska (Pawłów),
Określanie tej zdolności jest rzeczą trudną, jeśli chodzi o wszystkie układy tworzące całość ustroju, ponieważ jednak można przyjąć z dużym prawdopodobieństwem, że zasady oddziaływania są dla wszystkich tkanek jednakowe, podział Pawiowa} odnoszący się do typów konstytucyjnych układu nerwowego ośrodkowego, dałby się przenieść i na inne układy ustroju człowieka. Wytycznymi – w myśl nauki Pawiowa – byłyby trzy cechy: i) siła istotnych zjawisk zachodzących w obrębie danego układu, 2) równowaga ich, 3) zdolność reagowania na bodźce środowiska.
Komentarze