Zaburzenia w gospodarce żelazem są u dziecka zjawiskiem bardzo częstym. Specjalnie sprzyjające podłoże dla tych zaburzeń stwarza dieta niemowlęcia uboga w żelazo oraz duże zapotrzebowanie na żelazo spowodowane szybkim wzrostem dziecka. Dzienne zapotrzebowanie niemowlęcia na żelazo ustala się na górnej granicy normy dla człowieka dorosłego (3 mg). Tymczasem dieta niemowlęcia, w pierwszym okresie życia wyłącznie mleczna, jest nader uboga w żelazo (zarówno pokarm kobiecy, jak i mleko krowie zawierają w 1 1 zaledwie 1—2 mg żelaza). Toteż przy porównaniu wielkości zapotrzebowania na żelazo z jego ilością w diecie widać, jak łatwo może powstać ujemny bilans żelazowy. Z wystąpieniem niedoboru żelaza u zdrowego, donoszonego niemowlęcia należy się liczyć dopiero po ukończeniu 3—4 mies. życia. Do tego bowiem czasu niemowlę wyrównuje niedobory dietetyczne ze swoich zapasów tkankowych żelaza, z którymi przychodzi na świat. Te zapasy żelaza pochodzenia matczynego gromadzą się w tkankach płodu dopiero w ostatnich miesiącach ciąży i wskutek tego są mniejsze u wcześniaków. Małe zapasy żelaza mają również bliźnięta (ponieważ muszą się żelazem matczynym podzielić) oraz dzieci matek z niedoborem żelaza w ciąży. U wszystkich wyżej wymienionych dzieci niedobór żelaza może się ujawnić już przed upływem 3—4 mies. życia. Z innych czynników usposabiających do zaburzeń w gospodarce żelazem wymienić należy zakażenia, zwłaszcza nawracające. W przebiegu zakażenia dochodzi bowiem do upośledzonego dowozu żelaza z pożywieniem oraz nienależytego jego wykorzystania w przewodzie pokarmowym (brak łaknienia, biegunki, wymioty). Również zmniejszona zawartość kwasu solnego w żołądku prowadzi do gorszego odszczepiania żelaza od kompleksów żelazowo-biał- kowo pożywienia, a tym samym do niedoboru dietetycznego żelaza.
Objawy kliniczne. Żelazo jest nie tylko niezbędnym elementem budowy hemoglobiny. Wchodzi ono w skład wielu fermentów oddechowych (jak cytochromy A, B, C, katalazy, peroksydazy itp.) i bierze udział w procesach oddychania komórkowego. Toteż niedobór żelaza poza niedokrwistością powoduje również objawy głodu tkankowego żelaza albo sideropenii. Należą do nich: zmęczenie, brak łaknienia, stany podgorączkowe bez uchwytnej przyczyny, czasem objawy nerwicowe. Bardzo znamienne dla sideropenii są zmiany troficzne nabłonka skóry i śluzówek. Spostrzegamy więc nadmierną kruchość, łamliwość i zniekształcenia paznokci, łamliwość i kruchość włosów, zajady w kątach ust. W wyniku zmian troficznych nabłonka śluzówek łatwo o powtarzające się zakażenia górnych dróg oddechowych, a nawet biegunki. Wszystkie powyższe objawy mogą towarzyszyć niedokrwistości z niedoboru żelaza, lub też ją wyprzedzać.
Komentarze