Niektóre pochodne 19-nortestosteronu stosowane są jako leki anaboliczne. Inne wykorzystano jako doustne progestageny. Etisteron, który podany doustnie zastępuje progesteron, chemicznie jest 17a-etynylotesto- steronem.
Fenylopropionian nandronolonu i noretandronolon (17a-etylo-19-norte- stosteron) wykazują silne działanie anaboliczne, prawie nie wywierając wpływu wirylizującego. Inne pochodne testosteronu zawierające chlorowiec, np. fluoksymesteron (9a-fluoro-llf5-hydroksy-17a-metylotestosteron) wykazują jednocześnie działanie androgenowe i anaboliczne [3, 4].
Przysadka. Androgeny podawane jako leki hamują wydzielanie gonadotropin przez przedni płat przysadki, a także wpływają bezpośrednio na czynność gonad.
Jądra. Badania biopsyjne jąder przed, w czasie i po rocznym leczeniu za pomocą testosteronu wykazały u wszystkich mężczyzn uszkodzenie spermatogenezy. Zahamowaniu ulega dojrzewanie plemników, pojawia się azoospermia. Kanaliki nasienne wykazywały cechy zaniku, pojawiało się zeszkliwienie błon podstawnych i osłonki właściwej. Komórki śródmiąższowe jądra (Leydiga) również zanikały.
Po odstawieniu androgenów z reguły wydzielanie gonadotropin powraca do normy w ciągu kilku tygodni, a przejściowo nawet zwiększa się.
Wątroba. Wpływ na wątrobę – por. rozdz. 24. Skóra. W ok. 40% przypadków zwiększa się wydzielanie łoju. Sprzyja to powstawaniu trądzika. Pojawiają się także inne działania niepożądane, jak zwiększenie zapadalności na piodermie, kruchość paznokci, ru mienie, skłonność do podskórnych wylewów krwi. Objawy te obserwowano np. w przypadkach leczenia raka sutka za pomocą testosteronu.
Komentarze