W eksperymentach in vitro udało się stwierdzić, że czysty FSH może sam stymulować syntezę estrogenów, oraz że u zwierząt pozbawionych przysadki podtrzymuje on wczesną fazę wzrostu mieszków i dojrzewanie pęcherzyków Graafa, nie wywierając przy tym wpływu ani na komórki śródmiąższowe, ani na luteinizację. Stwierdzono również, że komórki ziarniste z pęcherzyków przedowulacyjnych luteinizują in vitro spontanicznie, bez działania gonadotropin. Zjawiska te można jednak stwierdzić tylko w układach poddanych manipulacjom eksperymentalnym. Jest pewne, że w funkcjonującym jajniku regulacja sterydogenezy jest uwarunkowana przede wszystkim właściwym zestrojeniem syner- gicznego działania zarówno lutropiny jak i folitropiny. FSH – nawet przy bardzo wysokim poziomie w organizmie kobiety – nie jest w stanie sam wywołać dojrzewania mieszków jajowych. LH ma przy dojrzewaniu mieszków jajowych i przy owulacji decydujące znaczenie, ale jego działanie musi być poprzedzone działaniem FSH. LH działa bądź bezpośrednio, bądź za pośrednictwem stymulacji biosyntezy hormonów sterydowych. Gromadzą się one w jamie mieszka jajowego przed owula- cją: progesteron około 10-11 dnia cyklu, estrogeny – około 12 dnia cyklu.

Nie wiadomo dokła...

Powstające po nich zrosty otrzewnowe lub przemieszczenia jajowodów mogą stać się powrodem wybitnego zwężenia lub zagięcia trąbek (np. po operacji Gilliam-Doleris) i powstania przeszkody, uniemożliwiającej wędrówkę jaja.

Tego samego rodzaju przeszkodę mogą tworzyć guzy umiejscowione w ścianie jajowodów (np. nowotwory, polipy, gruczolistość śródmaciczna – ryc. ioo, zgrubienia gruźlicze itp.).

Jajo zagnieżdżone w trąbce skazane jest na zagładę i to w zasadzie w pierwszych trzech miesiącach ciąży. Przyczyną tego są różnice w budowie anatomicznej śluzówki i mięśniówki jajowodów, w porównaniu z błoną śluzową i mięśniówką macicy, które z natury przygotowane są do rozwoju jaja płodowego.

Przekształcenie śluzówki jajowodów w doczesną, czyli tzw. odczyn doczesnej, może być tylko ograniczony, albowiem o wiele mniejsza ilość komórek lącznotkan- kowych w jej obrębie nie dopuszcza do wydatniejszego przerostu śluzówki. Przer...

Pearson (1944) spostrzegł, że u samca myszy podczas snu występują liczne erekcje, którym towarzyszą ruchy wykonywane zwykle przy kopulacji. Ponieważ nieznane są obiektywne badania erekcji u zwierząt w fazach REM (Rapid Eye Movement), nie można ocenić czy zachodzi ona u zwierząt w fazach snu paradoksalnego. Snyder (1964) donosi o erekcji przypadkowo stwierdzonej podczas fazy REM u oposa. Jednakże nie przeprowadził on systematycznych badań tego objawu. U królików istnieją pewne związki między fazą REM snu a zachowaniem seksualnym. Sawyer (cyt. za Fisher i wsp., 1965) zaobserwował, że samice królików po kopulacji lub po elektrycznym pobudzeniu określonych struktur lim- bicznych, lub też po wstrzyknięciu hormonów łożyskowych wykazują nadmierną czujność, zapis EEG tego okresu wydaje się taki sam jak zapis EEG fazy REM w czasie snu. Faure, Bensch i Vincent (1962), Klein (1963) i Vincent (1964) donoszą że fazie REM u samic i samców królików często towarzyszy spontanicznie występujący stan nadmiernej czujności. Stan ten opisywany jest jako automatyzm, w którym zwierzę wykazuje zachowanie olfacto-bucco-ano-genitalno-seksualne (zachowanie OBAGS). W stanie tym zwierzę liże okolicę okołoodbytniczą, wydziela silny zapach oraz wykazuje zachowania koprofagiczne. Nie stwierdzono przy tym czy lizaniu narządów płciowych towarzyszy erekcja. Faure i współpracownicy (1962) chcieli wykazać, że zachowanie OBAGS regulowane jest poprzez układ limbiczny, a poza tym kontrolowane jest na drodze hormonalnej. Zgodnie z ich poglądami senność, sen, paradoksalne fazy REM oraz aktywność OBAGS wraz z koprofagią są jednym i tym samym fenomenem. Podczas zachowań OBAGS obraz EEG z neocortexu i bipokampa zdaje się być podobny do obrazu snu paradoksalnego. „Niebezpieczne jest oczywiście przenoszenie na człowieka wyników uzyskanych w badaniach na królikach, jednakże może istnieć pewien filogenetyczny związek między cyklem erekcyjnym oraz fenomenem OBAGS królika” (Fisher i wsp., 1965).

Odrębną postacią ogólnego schorzenia, dla którego punktem wyjścia może być miejscowe zakażenie kobiecych części rodnych, jest ropnica (pyaemia). Z reguły poprzedza ją wytworzenie się w obrębie naczyń żylnych tej okolicy zakrzepu, który ulega zropieniu i którego cząsteczki oderwawszy się przenikają do obiegu f krwi i mogą być zawleczone do różnych narządów ustroju, przede wszystki do pluć. W miejscu ich zatrzymania się powstają zatory stanowiące ogniska za każenia.

Tymczasem ściślejsze badania wykazały, że pierścień skurczowy nie powstaje do-kładnie w tym miejscu, gdzie leży ujście wewnętrzne. Ostatecznie na temat dol-nego odcinka wyłoniły się następujące spostrzeżenia, że zawiązek jego zaczyna się tworzyć w 3 miesiącu ciąży, a między 28 a 30 tygodniem jest już wyraźny i osiąga wydatny rozwój pod koniec ciąży. Od wewnątrz wyściela go doczesna, podobnie jak w trzonie, z tą tylko różnicą, że jest bardzo rozciągnięta. Budowa mięsna dolnego odcinka jest identyczna z szyją macicy. W miejscu pierścienia skurczowego, czyli górnej granicy dolnego odcinka, mocno przyrasta otrzewna tak samo, jak na granicy ujścia wewnętrznego w macicy nieciężamej. Dolną granicę dolnego odcinka stanowi miejsce przejścia błony śluzowej szyi i trzonu, czyli tzw. ujście wewnętrzne histologiczne. Nie jest to ostre, lecz zatarte odgraniczenie obu śluzówek. Czasami widać tu pierścienio- wate zgrubienie ściany, nazwane od autora pierścieniem Bandla. Aschotf, AhHeld, Panków i Stieve, opierając się na badaniach macic nieciężar- nych, doszli do wniosku, że istnieje trzecia część macicy, leżąca między trzonem a szyją, a ściślej mówiąc, między ujściem histologicznym a anotomicznym i tę część nazwali cieśnią macicy (ryc. 59). Z niej właśnie powstaje dolny odcinek. Śluzówka dolnego odcinka posiada tę samą budowę i ulega przemianom doczesnowym tak, jak i trzonu, natomiast mięśniówka ze względu na układ warstw mięsnych należy do szyi.

Naświetlanie całego ciała lub większych jego części wpływa przede wszystkim na przemianę materii, na skład krwi i na obronę biologiczną ustroju przed zakażeniem. Z punktu widzenia klinicznego ważna jest zdolność promieni świetlnych obniżania ciśnienia krwi i wzmacniania systemu nerwowego. Korzystny wpływ promieni pozafiołkowych na cały organizm tłumaczy się z jednej strony pobudzeniem najrozmaitszych czynności skóry, z drugiej wchłanianiem energii pozafioł- kowego światła przez krew, która krążąc dostarcza jej całemu ustrojowi, co powoduje wzmożenie rozmaitych jego czynności.

W leczeniu światłem schorzeń kobiecych stosujemy przyrządy wysyłające wyłącznie lub w znacznej mierze promienie pozafiołkowe.

Odkrycie przez Bertholda wewnątrzwydzielniczej funkcji gonad, określenie właściwości fizykochemicznych hormonów oraz poznanie metabolizmu tych związków w organizmach żywych pozwala nam dziś zrezygnować z konieczności podziału tak zwanych hormonów płciowych na męskie i żeńskie i określić po prostu te związki ich nazwami chemicznymi. Pamiętać przy tym należy, że ich efekt hormonalny zależy od pierwotnego płciowego zdeterminowania organizmu, w którym w odpowiednich ilościach i proporcjach są produkowane i na który same oddziałują.

Badania dotyczące wielkości chromosomu Y, przeprowadzone w Clinical Effects of Radiation Research Unit w Edynburgu i opublikowane przez Court Browna i współpracowników (1964), przyniosły interesujące dane o normalnej populacji ludzkiej. Wykonano badania 209 normalnych mężczyzn. Za niezwykle długi chromosom Y przyjmowano taki, którego wielkość była równa lub przekraczała wielkość chromosomów z grupy 19-20. Za niezwykle mały przyjmowano chromosom Y, którego wielkość była równa połowie lub mniejsza niż wielkość chromosomów z grupy 21-22. W wyniku tych badań wykazano, że u 2-3% zdrowych mężczyzn występuje nieprawidłowej wielkości chromosom Y, przy czym częściej stwierdzano obecność nieprawidłowo długiego chromosomu Y 1,9% badanych miało chromosom Y odpowiadający wielkością parze 19 – 20 lub większy.

W rok...

Rozwój człowieka można rozpatrywać m.in. jako nieustanny proces uzewnętrznień jego sfery intelektu, uczuć, zdolności i wszechstronnej aktywności, która kształtuje otoczenie, świat, w którym człowiek żyje – a który z kolei kształtuje samego człowieka. Ta obustronna zależność staje się jaskrawo widoczna w zakresie stosunków społecznych. Przemiany społeczne doprowadzają do zmian w ludzkiej motywacji (z którą związane są sfery uczuciowa i seksualna), ale same również od tych zmian zależą. Do niedawna jeszcze sądzono, że przeżycia uczuciowe i seksualne człowieka rozgrywają się tylko na podłożu biologicznym i związane są z zaspokajaniem instynktów. Obecnie nie ulega już wątpliwości, że wszelkie przejawy zachowania się oraz odczuwania seksualnego człowieka mają duży związek z konkretnymi stosunkami panującymi w społeczeństwie. Całokształt stosunków międzyludzkich panujących w danym społeczeństwie wpływa istotnie na kształtowanie się określonych zachowań i odczuć seksualnych oraz modeluje przejawy uczuć w ogóle. Te ostatnie z kolei są ważnym czynnikiem w kształtowaniu harmonijnych stosunków międzyludzkich w społeczeństwie.

Niekt...

Zgodnie z Mastersem i Johnson (1966) w fazie podniecenia, w 10-30 sekund po rozpoczęciu efektywnej stymulacji seksualnej dochodzi do zwilżania się ścian pochwy (lubri- catio vaginale). Jest to pierwszy fizjologiczny objaw reakcji seksualnej kobiety. W miarę narastania podniecenia seksualnego na ścianach pochwy gromadzi się śluzowata wydzielina zwilżająca je i ułatwiająca ruchy frykcyjne przy spółkowaniu. W niektórych nerwicowych zaburzeniach seksualnych oraz przy istnieniu zniechęcenia seksualnego wobec partnera nie dochodzi do wydzielania śluzowatej wydzieliny, co znacznie utrudnia mechanikę spólkowania, gdyż pochwa prawie nie nadaje się do spółko- wania bez środka zwilżającego. Odruch zwilżania pochwy wyzwalany zostaje przez stymulację fizyczną lub psychiczną stymulacja ta równocześnie reguluje intensywność wydzielania treści śluzowatej. Jest to najwyraźniejsza manifestacja podniecenia seksualnego kobiety, która nie może być symulowana. Pochodzenie wydzieliny śluzowatej nie zostało całkowicie wyjaśnione. Ponieważ w ścianach pochwy brak jest gruczołów przypuszcza się, że treść śluzowata jest pochodzenia przesiękowego. Powstające w czasie podniecenia seksualnego silne przekrwienie ścian pochwy, a zwłaszcza wyraźne rozszerzenie splotu żylnego otaczającego pochwę, ma się przyczynić do przesiąkania treści śluzowatej przez ścianą pochwy, która jest obustronnie przepuszczalną membraną. Oprócz treści śluzowatej pochodzenia przesiękowego do zwilżenia wejścia do pochwy przyczynia się śluzowata wydzielina gruczołów Bartholina, natomiast szyjka macicy nie bierze udziału w zwilżaniu ścian pochwy.

Alfa-estradiol działa prawie sześciokrotnie silniej niż powstający z niego przez utlenianie estron (zwany też theeliną). Jeszcze słabsze działanie ma trójhydroksylowa pochodna estronu – estriol.

Alfa-estradiol powstaje w ustroju człowieka, podobnie jak progesteron i testosteron (hormon męski), z nie wykrytego dotąd ciała pozostającego w bliskim powino- kobiety zwłaszcza w okresie jej dojrzałości płciowej oraz w latach pokwitania, jest bardzo duże.

Dziś już nie ulega wątpliwości, że hormony rujowe powodują rozwój drugorzędnych i trzeciorzędnych cech płciowych żeńskich w okresie pokwitania oraz wpływają na utrzymanie czynności narządów rodnych żeńskich w okresie płciowej dojrzałości.

Nie wszystkie narządy płciowe ulegają w równej mierze wpływowi hormonów rujopędnych, W obr...

Przyczyna, która zmusza panią do zabrania dziecka, w ciągu roku szkolnego, w góry lub nad morze, w zależności od tego, gdzie akurat udało się pani dostać wczasy, ponieważ nie ma go pani z kim zostawić. Gdyby przypadkiem wychowawcę klasy, do której uczęszcza dziecko, zaintrygowało, dlaczego dziecko tak dobrze wyglądające cierpi na anemię, informuje go pani, że panią to jeszcze bardziej zdziwiło, kiedy się pani o tym dowiedziała, ale docentowi trudno przecież nie ufać (gdyby wychowawca sprawiał wrażenie człowieka szczególnie wymaga jącego, śmiało awansuje pani docenta na profesora).

Dokonujący próby inwentaryzacji tego, co w zakresie poszczególnych problemów wychowania seksualnego zostało poznane lub udowodnione naukowo w sposób nie budzący różnicy zdań ekspertów, znajduje się w bardzo trudnej sytuacji przechodząc do etycznej problematyki życia płciowego i moralnych aspektów wychowania seksualnego. To, co może być naukowo badane w tym zakresie, dotyczy przede wszystkim nie etyki, ale nauki o moralności lub też socjologii moralności, z których pierwsza może badać zawartość i spójność wewnętrzną różnych systemów etycznych, druga zaś – opinie i postawy moralne ludzi. Ani jedna, ani druga nie jest jednak w stanie rozstrzygnąć tego, jaka etyka seksualna jest „najlepsza” czy „najprawdziwsza”, choć może powiedzieć, która posiada najmniej sprzeczności wewnętrznych lub jest najpowszechniej podzielana, a niekiedy i wcielana w życie przez ludzi.

Tymcz...

Roponercze spowodowane przez ucisk na prawy moczowód. Wodonercze polega na powstaniu w nerce zmian patologicznych, które są następstwem zatrzymania odpływu moczu z miedniczki. Jeśli przeszkoda wywołująca to zatrzymanie moczu istnieje przez czas dłuższy, to dochodzi do rozszerzenia miedniczki, zwiotczenia jej ścian oraz do zaniku miąższu nerki. W ostatecznym wyniku powstaje jakby torba wypełniona mo- Ryc. 141. czem-jałowym i z biegiem czasu mało stężonym- która osiąga nieraz duże rozmiary.